İktidar sandığa kadar doları zor meblağ

14 Mayıs’a kadar dövizi denetim edebilmek için çareler tükeniyor. Yurttaş iktidarın dövizi tutamayacağı beklentisiyle hareket ediyor. Ekonomistler dövizin kontrolden çıkmasının seçim arifesinde mühim bir çekince yaratacağını belirtti.

14 Mayıs‘ta yapılacak seçimlere bir aydan daha azca bir süre kala tüm çabalara karşın doların 20 lirayı aşması iktisat yönetiminin en büyük handikapı oldu. Dövizdeki yükseliş ve derinleşen ekonomik kriz dolayısıyla seçim tarihini ortalama bir ay öne alan iktidarın hedefi dövizi denetim altına almaktı. Sadece kuru denetim edebilmek için çareler giderek tükeniyor. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan’ın seçim kararını imzaladığı 10 Mart’tan bu yana dolar yüzde 7 terfi etti.  Üstelik, TCMB bankaların döviz işlemlerini kısıtladıkça, bireylerin ve şirketlerin döviz işlemleri için Kapalıçarşı’daki döviz bürolarına yönelmesiyle ikili kur tehlikesi de ortaya çıktı.

OYUN BİTMEK ÜZERE

Mesela; dün bankaların kotasyonu 19.40 lira seviyelerini gösterirken, özgür piyasa dolar dün 20.35 lirayı görmüş oldu.  Şimdi seçime bir iki aydan azca bir süre kala iktidarın, sandığa kadar yeni bir kur hücumu yaşanmadan ilerleyip ilerleyemeyeceği merak ediliyor. İktisatçı Prof. Dr. Yalçın Karatepe, “Baskılanan kur enerji biriktiriyor, biriken bu enerjinin bir yerden açığa çıkma durumu olacak. Seçimden sonrasında göreceğiz, sandıktan kimin çıkacağı dolara yön verecek” dedi.

Murat Kubilay

Ulusulararası finans uzmanı Dr. Murat Kubilay ise 14 Mayıs geçmişine kadar durumun sürdürülmesinin artık oldukça zor bulunduğunu belirterek, “Daha ilkin ilk tura kadar baskılarlar fakat ikinci tura kalırsa işler tatsızlaşır diyorduk. Sadece üstün dereceli dış tecim açığı, zelzele tesiri ve yatırımcı algısıyla seçimlere kadar istikrar sürdürülemeyecek” dedi.

Kubilay, “Dışarıdan siyasal ve ticari ödünlerle yeni para gelmezse, tek adam rejiminin gerçek sonucunu seçimden ilkin göreceğiz. Para yoksa engellemeler artacak; bunun sonucunda da iktisat duracak ve seçmen algısı bozulacak. Oyun bitmek suretiyle. Bayramdan sonrasında her şey belirginleşir” değerlendirmesini yapmış oldu.

İkinci tur sıkıntılı olur

Prof. Dr. Cem Başlevent

Doların 1.5 yıl ilkin tek hanelerde bulunduğunu ve o zamanlar şimdiki kur düzeyinin hayal bile edilmediğini hatırlatan Informasyon Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Başlevent, “Seçimden ilkin şok yaşanmaması için döviz rezervlerinin kullanılacağını ve bankaların TL mevduata yüksek faiz vermesinin teşvik edileceğini öngörebiliriz.14 Mayıs’a kadar yönetim edilse dahi, seçim ikinci tura kaldıktan sonrasında nasıl sonuçlanacağını öngörmek güç” dedi.

Prof. Dr. Yalçın Karatepe

Seçimi kazanan yön verir

İktisatçı, Prof. Dr. Yalçın Karatepe, doların seçmen davranışı üstünde oldukça büyük tesirinin bulunduğunu belirterek “Dövize olan talep iktidarın seçime kadar işini zorlaştıran ana unsur. Vatandaşın AKP iktidarının devamı halinde doların yükseleceği yönündeki beklentisi devasa yükseklikte. İktidar değişiminde ise sınırı olan bir artış beklentisi var. Kur hareketinde en temel unsur sandıktan kimin çıkacağı olacak” dedi.

Doları frenlemek için Merkez’den 2 yeni hamle

Doların özgür piyasada 20 lirayı aşmasından sonrasında döviz kurlarını denetim altında tutmak için muhteşem bir çaba harcayan Merkez Bankası’nın (TCMB), döviz işlemlerine yönelik sınırlamaları artırıyor. Bloomberg’den Kerim Karakaya’nın mevzuya yakın kaynaklara dayandırdığı haberine nazaran, TL üstündeki baskıyı hafifletmek amacıyla TCMB, bankaların, bankalar arası piyasada yaptıkları döviz alımlarına günlük miktar sınırlaması getirdi.

MAKAS AÇILIYOR

Günlük limitler, banka bazlı olarak belirlenirken, Kur Korumalı Mevduat (KKM) ürünü kapsamındaki gereksinimleriyle ilişkilendirildi. Ek olarak bankalardan, döviz alım işlemlerini saat 13.00’a kadar tamamlamaları bu saatten sonrasında özgür piyasada döviz almamaları istendi.  Günlük limitler ve genişleyen bankaların uyguladığı alış-satış kur farkları daha çok şirketi ve bireysel yatırımcıyı Kapalıçarşı’daki döviz bürolarına itiyor. Bankalar arası piyasada kur 19.39 seviyelerinde iken Kapalıçarşı’da 20 liranın üstünde görünüyor.