Alt Kıta’nın yükselişi mi?

Hamza Harun Yusuf, Nikola Sturgeon’ın istifası ile boşalan İskoç Ulusal Partisi başkanlığına seçilince, hem de “Birinci Bakanlığı” da (First Minister) kesinleşmiş oldu.

İskoçya, Birleşik Krallığı oluşturan, ona bağlı dört devletten biri, tam devlet olmasa da parlamentosu, kabinesi ile içişlerini kendi yöneten bir Alt Devlet statüsüne haiz olduğundan kabinenin başkanı, Başbakan değil de “Birinci Bakan” olarak nitelendirilmektedir. Öteki taraftan, İskoçya’nın bağlı olduğu Birleşik Krallık parlamentosuna 59 milletvekili gönderdiğini de belirtmek gerekiyor.

BİRLEŞİK KRALLIK’TAN BAĞIMSIZLIK ÇABALARI

İskoçların Birleşik Krallık’tan bağımsız olma tutkuları bilinir fakat ülkede düzenin bozulmasını istemeyen, belirsizlikten hoşlanmayan “Birlikçi (Unionist)” büyük bir kesim de vardır. Ve hatta 18 Eylül 2014’te İskoç Ulusal Partisi’nin (İUP) seçimlerde parlamentoda çoğunluğunu sağlaması sonrasında bağımsızlık dosyası açılmış, referanduma gidilmiş fakat “Birlikçi”ler %55 oyla bağımsızlığı engellemişlerdir.

İskoç Ulusal Partisi bağımsızlık meselesini devamlı sıcak tutmakta ve ikinci bir bağımsızlık referandumu için kapıları zorlamaktadır fakat bağımsızlığa karşı çıkan “Birlikçiler” kadar büyük öteki engel daha vardır: Nükleer roket taşıyan, caydırıcılık yanında nükleer saldırıya maruz kalma sonrasında nükleer hücum manasına gelen “İkinci Vurma Kabiliyeti” (Second Strike Capability) elde eden dört denizaltıdan oluşan Trident Nükleer caydırıcılık sistemi.

Birleşik Krallığın nükleer caydırıcılık üssü İskoçya’dadır. İskoç Ulusal Partisinin bağımsızlık durumunda, NATO üyesi kalmakla beraber nükleer üsten en kısa sürede kurtulmak istemesi Birleşik Krallık için oldukça boyutlu bir kabustur. Üssün nereye, ne kadar sürede ve hangi maliyetle taşınacağı, maliyeti kimin üsleneceği büyük bir sual işaretidir. Alternatif bir üs de hemen hemen söz mevzusu değildir.

Bu yüzden stratejik nükleer caydırıcılığın da söz mevzusu olduğu bir durumda İngilizler ihtimaller içinde İskoç bağımsızlığını, tüm kıvrak zekâları ve hileleri ile engellemek ya da en fena ötelemek için her çabayı göstereceklerdir. Ya da mevzu pazarlık masasına yatırılacaktır.

HAMZA YUSUF’UN “BİRİNCİ BAKANLIK”A GİDEN YOLU

Hamza Yusuf 29 Mart 2023’te İskoç Parlamentosu Holyrood’da Kral III. Charles’a, kanuni mirasçıları ve yerine geçeceklere bağlılık yemini ederek “Birinci Bakanı” olarak göreve başladı. Yusuf, içişlerinde özgür fakat Birleşik Krallık yönetimi altında “devredilmiş yönetim yetkileri” ile yürüyen bir yönetimi devraldı.

Hamza Yusuf, İskoçya’da ikinci nesil Pakistanlılardan. Ülkenin en büyük şehri Glasgow’da doğma gelişme.

Öğrenciliğinden itibaren politikaya ilgi duydu, Müslüman Öğrenciler Birliğinin başkanlığını yapmış oldu. İngiltere merkezli Islamic Relief yardım derneğinin İskoçya şubesi faaliyetlerine etken olarak katıldı. Radio Ramazan’da programlar yapmış oldu. Filistin meselesini sahiplendi, Irak ve Afganistan savaşlarına karşı çıktı. Stop The War (Savaşı Durdurun) hareketine katkısı oldu. Glasgow Üniversitesinde siyaset ve sosyoloji okudu.

Talihinin dönmesi ve “Birinci Bakanlık”a uzanan yol İskoç Ulusal Partisi milletvekili, kendisi benzer biçimde Pakistan asıllı Bashir Ahmad’in parlamento asistanlığı ile başladı. Bashir Ahmad İskoçya Parlamentosuna giren, beyaz olmayan, Asyalı ve Müslüman ilk milletvekiliydi. 3. İskoç Parlamentosu açılışı yemin töreninde Pakistan elbisesi giymiş ve yeminini Urduca ve İngilizce olarak yapmıştı. O, İUP’un o dönem başkanı Alex Salmond’un azınlıklar ile ilgili sağ koluydu. Bashir Ahmad’in 2009 senesinde ölümü sonrası Hamza Yusuf, kendisine geniş siyasal güç koridorların açılmasına niçin olacak bir vazifeye, İskoç Ulusal Partisi Başkanı Alex Salmond’ın yardımcılığına getirildi.

YÜKSELİŞ VE BAKANLIKLAR DÖNEMİ

Hamza Yusuf, 2011 senesinde İskoç parlamentosuna İUP’nin milletvekili olarak girdi. Mecliste milletvekilliği yeminini aynen daha evvel kendisine asistanlık yapmış olduğu Bashir Ahmad benzer biçimde İngilizce ve Urduca yapmış oldu. 26 yaşlarında Holyrood’da en genç giren milletvekili idi.

2016’da meclise tekrardan seçildiğinde de bunu tekrarlayacaktı. 2016 yemininde meclise, İskoçya ve Pakistan kimliğini vurgu olacak bir halde İskoç eteği ve üstüne şirvani diye anılan Pakistan ceketini giyerek geldi. Yemin sonrası “Urduca benim ilk değil, ikinci dilim de değil, sadece, gururlu bir İskoç-Pakistanlı olarak ben ebeveynim, dedelerim ve haiz olduğum mirasa saygılarımı sunmanın en iyi yolu olarak bunu gördüm” diyecekti.

2012 senesinde Salmond kendisini Avrupa ve Internasyonal Kalkınma Bakanı olarak atadı. Böylece Yusuf, İskoç hükümetine atanan ilk Müslüman oldu.

2014 referandumu sonrası çekilme eden İUP lideri Salmond yerine dizginleri ele alan Nicola Sturgeon da Yusuf ile oldukça yakın çalıştı.

İUP’nin 69 milletvekili ile parlamentoda çoğunluğu sağlamış olduğu 2016 seçimlerinde tekrardan seçilen Yusuf, “Birinci Bakan” Nicola Sturgeon tarafınca bu sefer Ulaştırma Bakanı yapılmış oldu.

Yusuf 2018’de, o dönem “Birinci Bakanı” Sturgeon’ın kabine revizyonunda bu sefer hakkaniyet bakanlığına getirildi. Döneminde, kendi hayatında bol miktarda karşılaşmış olduğu, nefret ve ırkçı söylemi kabahat eylemi haline getirebilmek için nefret suçları yasa tasarısını öncelikli projesi yaparak kanunlaştırmak istedi. Yasa tasarısı neticede 2021 Mart ayında mecliste kabul edildi fakat hala kanun olarak yürürlüğe girmedi.

Hamza Yusuf, Mart 2021’de Sıhhat Bakanlığına getirildi. Partinin sadık bir neferi olduğundan kendinden önceki her iki “Birinci Bakan” tarafınca kendisine kabinede daima yer verildi.

İSKOÇ HÜKÜMETİNİN TEPESİNE TIRMANIŞ

Sekiz yıldan fazla bir süreyle ülkenin en uzun soluklu Birinci Bakanı Sturgeon’un 27 Mart 2023’te resmen çekilme etmesi peşinden Hamza Yusuf Parti içindeki liderlik yarışında ikinci turda %52 oy alıp, ipi önde göğüsleyerek 37 yaşlarında hem parti genel başkanı ve hem de Birinci Bakan olmaya hak kazanmıştır.

Parlamento’da yemin töreninde, geleneksel Pakistan giysisi ile yemin etti. Daha doğrusu, yemin törenini yöneten yargıcın 3 bölüm halinde İngilizce söylediklerini sağ elini açık bir halde ve yargıca dönük olarak kafası ile onayladı.

Böylece, Birleşik Krallığı oluşturan dört devletten birince Müslüman bir siyasetçi olarak zirveye oturdu.

Müslümanların yüzde 1,5 civarında bir nüfusunun olduğu yerde gerek yerli beyazları ve gerekse de öteki azınlık unsurlarını geride bırakarak Birinci Bakanlığa uluşmak hakikaten de başarı hikayesidir.

BİRİNCİ BAKANLIK VAATLERİ

Hamza Yusuf, hanım çoğunluklu ve beş üyenin kırk yaşın altında olduğu bir kabine deklare etti. Kabinesini açıklarken önceliklerini “çocuk yoksulluğuna umar bulmak, kamu hizmetlerini geliştirmek, pahalılığa umar bulmak, daha adil ve yeşil iktisat oluşturmak” olarak deklare etti.

Ek olarak, bağımsızlık kampanyasını, ulusun en fazla menfaatine olacak şekilde yeni bir enerji ile tekrardan hareketlendireceğini beyan etti.

Ülkeyi Birleşik Krallıktan bağımsız olma referandumuna götürme başarısı gösteren fakat referandumu kazanamayan Alex Salmond’un hatası seçimleri kazananın referandumu da kazanacağı düşüncesi idi fakat neticesi ile kötü bir yanılgı olduğu ortaya çıktı.

Bundan ders almış görünen Hamza Yusuf ilkin kitleyi kazanıp, “istikrarlı çoğunluk”u sağladıktan sonrasında referanduma gitmeyi düşünmüyor.

BİRLEŞİK KRALLIKTA SÖMÜRGE DİASPORASININ YÜKSELİŞİ

Rishi Sunak’ın Birleşik Krallık başbakanlığı ile beraber İskoçya’da Hamza Yusuf’un İskoçya Birinci Bakanlığı’na gelmesi İngilizlerin sömürgeleştirdiği Alt Kıta (Pakistan-Hindistan) diasporasının yükselişine işaret ediyor.

Alt Kıta diasporası nüfuslarına oranla siyasette daha düşük oranda temsil ediliyor olsalar da, Rishi Sunak, Hamza Yusuf kendi toplumlarına rol model olacaklar ve ilerleyen yıllarda diasporanın yeni nesilleri sistem içinde daha çok yer alacaklar ve daha çok görünür olacaklardır.

Bunda Birleşik Krallık’ın öteki Avrupa kolonyal güçlerinden değişik olarak önceki dönem sömürgelerinden göç edenlere daha müsamahakâr davranmasının tesiri de büyüktür.

Sadece burada unutulmaması ihtiyaç duyulan sistem içindeki her insanın “Majestelerini”nin çarkını çevirilmiş olduğu, ona hizmet etmiş olduğu gerçeğidir.

İngilizler “Üstünde Güneş batmayan imparatorluk kurarken “böl ve yönet” kolonyalist politikasını, bilhassa de Hint Alt Kıtası›nda, yoğun bir halde kullandılar. Kim bilir kim bilir şimdi roller tersine döndü ve İskoç halkı nezdinde Birleşik Krallık›ı sömürgeleştirdiği topraklardan kopup gelen birisi bölecektir.

Yakın dostu Hamza Yusuf’u söyledi

Hamza Yusuf’u çocukluğundan beri tanıyan ve yetişmesinde emeği olan Glasgow RADIO Ramadan CEO’su Zubair Malik, Yeni Şafak’a şu değerlendirmeyi yapmış oldu:

Ailesi dindar bir aile, kendisi de ibadetlerine dikkat eden birisi olarak yetişti; çocukluğunda Kur’an-ı Kerim’i öğrendi.

Milletvekili olduktan sonrasında Hacca gitti.

Diaspora radyosu olan Radio Ramadan’da gönüllü programlar yapmış oldu.

Gençlik dönemimde oldukça aktifti, hayır dernekleri için çalıştı.

İyi hatip, karizmatik, sıkı çalışan ve araştırmacı bir kişiliğe haiz

Sturgeon çekilme ettiğinde beyazlar kendi aralarında anlaşmadığı için aralarından sıyrıldı.

Birinci Bakan olması, diaspora gençlerine rol model olacak, emek harcayarak en zirveye bile yükselebileceklerini düşünecekler,

Seçildikten sonrasında evinde namaz kılması anlamlı. Simgesel kıymeti var. Diasporayı siyasete daha çok girme mevzusunda cesaretlendirecektir.